Wielu studentów zastanawia się jak zostać tłumaczem przysięgłym języka rosyjskiego?
Rosja jest największym państwem na świecie, a jego powierzchnia przekracza 17 mln km2. Przekłada się to oczywiście na ilość osób posługujących się językiem rosyjskim nie tylko w Rosji, ale również w innych państwach. Liczba ta waha się wg różnych danych od 250 do 300 mln osób na całym świecie.
Jest to tak ogromna liczba ludzi m.in. z takiego względu, że podczas ZSRR nauka języka rosyjskiego była w szkołach obowiązkowa na terenie całego Układu Warszawskiego. Co ciekawe język rosyjski znajduje się na siódmym miejscu w rankingu najczęściej używanych języków na świecie. Jest też językiem urzędowym w Kirgistanie i na Białorusi, a w Kazachstanie jest językiem oficjalnym na równi z językiem kazachstańskim. Jest również jednym z pięciu oficjalnych języków ONZ. Być może dlatego tak
Popularność języka rosyjskiego
Ze względu na dużą popularność języka rosyjskiego w naszym kraju, liczba tłumaczy przysięgłych rośnie w dość szybkim tempie. W Polsce mamy 1.313 tłumaczy przysięgłych języka rosyjskiego, z czego 129 przybyło w ciągu ostatnich pięciu lat. Zważywszy na fakt, że zawód tłumacza przysięgłego w Rosji nie istnieje – każdy dokument rosyjski musi w Polsce zostać przetłumaczony przez polskiego tłumacza przysięgłego.
To jedynie jedna trzecia kandydatów, którzy w tym okresie starali się uzyskać tytuł tłumacza przysięgłego, lecz jak widać nie wszystkim udaje się dotrzeć do mety. Największą przeszkodą, której pokonanie pochłania najwięcej osób jest egzamin, który bardzo dokładnie sprawdza nie tylko umiejętności językowe kandydatów, ale także np. płynność tłumaczeń ustnych.
Dane Ministerstwa Sprawiedliwości z 2015 roku pokazują, że 60% osób, które zdały część pisemną, zostało wpisanych na listę tłumaczy przysięgłych. Można to odczytać na dwa sposoby: albo wszystkie te osoby zdały egzaminu i zaprzysięgły się w 2015 roku, albo jest to jedynie część osób, które zdały egzamin w tym roku, a reszta z nich mogła zdecydować, że do zaprzysiężenia podejdzie w innym, późniejszym terminie (mają do tego prawo).
Egzamin na tłumacza przysięgłego
Egzamin na tłumacza przysięgłego jest jednym z kilku przystanków, w drodze do rozpoczęcia kariery tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego. Pozostałe z nich podaje ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego z 25 listopada 2014 roku. Należy również uwzględnić poprawki naniesione w późniejszych latach – ostatnia z nich była ogłoszona przez Ministerstwo Sprawiedliwości w listopadzie 2015 roku.
Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego
Wspomniana wyżej ustawa zawiera wymagania odnoszące się do tłumacza podchodzącego, po zdanym egzaminie, do zaprzysiężenia, czyli ostatniego kroku do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego. Oznacza to, że wymogi opisane w Ustawie o Zawodzie Tłumacza Przysięgłego muszą być spełnione dopiero po zdaniu egzaminu, a przed terminem zaprzysiężenia.
Są to m.in. wymagania odnośnie obywatelstwa: tłumacz musi być Polakiem bądź obywatelem jednego z krajów UE, EFTA lub na zasadach wzajemności innego kraju. Powinien być również absolwentem studiów wyższych, nie może być karany za przestępstwa skarbowe oraz powinien znać język polski i język rosyjski w stopniu zaawansowanym.
Jak zostać tłumaczem przysięgłym języka rosyjskiego?
Oto jak układa się droga do tego, jak zostać tłumaczem przysięgłym języka rosyjskiego. Ustna część egzaminu składa się z dwóch zadań. Pierwszym z nich jest tłumaczenie tekstów konsekutywnie, które polega na przekładzie ustnym usłyszanego tekstu, odczytywanego po kilka zdań na raz.
W całej części egzaminu ustnego bardzo istotne jest wykonywanie notatek, które okazują się być bardzo pomocne przy zapamiętaniu dat, nazwisk czy nazw miejscowości. Nie ma wtedy potrzeby zapamiętywania trudnych nazw lub ciągu cyfr i więcej uwagi można poświęcić płynności tłumaczonego tekstu oraz na jego poprawności. Taka forma tłumaczenia sprawdza umiejętność przekładu ze słuchu, co w zawodzie tłumacza przysięgłego jest częstym zadaniem.
Ostatnim etapem części ustnej, jak również całego egzaminu na tłumacza przysięgłego języka czeskiego jest tłumaczenie ’a vista’. Podczas niego kandydat na tłumacza przysięgłego ma czytając tekst/dokument w języku polskim (lub czeskim) przełożyć go bezpośrednio na język czeski (lub polski). Aby zobrazować tą czynność można powiedzieć, że wiodąc wzrokiem po dokumencie zapisanym w języku polskim, wypowiadamy tłumaczony tekst w języku czeskim.
Aby również część ustna egzaminu uprawniającego do podjęcia pracy tłumacza przysięgłego została zaliczona, należy podobnie jak w części pisemnej egzaminu uzyskać minimum 150 punktów.
Co się dzieje w trakcie egzaminu?
Biegła znajomość obu języków (polskiego i rosyjskiego) jest sprawdzana podczas egzaminu uprawniającego do podjęcia pracy tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego. Egzamin ten złożony jest z dwóch części: pisemnej i ustnej, podczas których kandydat na tłumacza przysięgłego ma różne zadania do wykonania.
Część pisemna
Podczas części pisemnej, która rozpoczyna cały egzamin, należy przetłumaczyć cztery teksty dotyczące różnych zagadnień z języka rosyjskiego na polski i odwrotnie. Mogą to być dokumenty sądowe, ekonomiczne, bądź księgowe – napisane fachowym językiem.
Tego typu branżowe teksty pojawiają się na egzaminie nie bez przyczyny. Bardzo szczegółowo sprawdzają one umiejętności językowe przyszłego tłumacza przysięgłego z racji na to, że właśnie z tego typu dokumentami będzie się spotykał w codziennej pracy.
Przykładowo we wrześniu 2011 roku podczas części pisemnej, do przetłumaczenia na język rosyjski było zawiadomienie sądowe oraz fragment podpisanej umowy z nowym klientem firmy X, natomiast na język polski trzeba było przetłumaczyć wniosek o unieważnienie darowizny mieszkania (w odniesieniu do czynności prawnych) oraz tekst o walce z terroryzmem.
W trakcie tłumaczenia tekstów podczas części pisemnej można korzystać z przyniesionych ze sobą słowników dwujęzycznych oraz z glosariuszy. Są to własnoręcznie tworzone słowniki, które rządzą się swoimi prawami jeśli chodzi o ich zawartość i podział słownictwa, np. ze względu na dziedziny naukowe.
Jest jednak jeden warunek, którego spełnienie dopuszcza wszystkie wymienione słowniki do użycia w trakcie egzaminu. Nie mogą zawierać fragmentów lub całości ustaw i kodeksów. Poprawność słowników pod tym względem sprawdzana jest, przed rozpoczęciem egzaminu, przez Państwową Komisję Egzaminacyjną powoływaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości.
Zaliczenie części pisemnej egzaminu rozpoczyna się od 150 punktów, z 200 możliwych do uzyskania. Wyniki tego etapu egzaminu są zamieszczane przez Ministerstwo Sprawiedliwości na ich stronie internetowej, razem z dalszymi instrukcjami w jaki sposób można zapisać się na część ustną egzaminu.
Część ustna
Ten etap testu na tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego jest dla niektórych osób nie do przejścia ze wzgl. na wysoki próg trudności zadań, które są stawiane kandydatom na tłumacza przysięgłego. Pierwszym z nich jest tłumaczenie konsekutywne, polegające na tłumaczeniu usłyszanego tekstu w ciągu kilku zdań. Bezpośrednie tłumaczenie słyszanego tekstu jest częstym zadaniem tłumacza przysięgłego, dlatego kładziony jest ogromny nacisk na tego typu tłumaczenia ustne.
Szczególnie podczas tej części egzaminu zalecane jest robienie notatek, które ułatwią zapamiętanie ciągu cyfr, nazw własnych miejscowości czy danych osobowych podanych w tekście. Następnie pretendenta na tłumacza przysięgłego czeka tłumaczenie „a vista”, które polega na jednoczesnym czytaniu w myślach dokumentu w jednym języku i równomiernym tłumaczeniu na głos w drugim.
Przygotowując się do takiego egzaminu warto znać przykłady, które pojawiły się w części ustnej we wcześniejszych latach. W 2011 roku tłumaczenie konsekutywnego przygotowane były dokumenty zawierające: umowę darowizny oraz zasady składania wniosków i pozwów, natomiast w tłumaczeniu 'a vista’ trzeba było zmierzyć się z aktem oskarżenia oraz artykułem publicystycznym o znaczeniu Polski w świecie.
Z części ustnej również maksymalnie można zdobyć 200 punktów, z czego 150 (włącznie) gwarantuje zdanie egzaminu ustnego.
Co się dzieje po zdaniu egzaminu?
Informację o tym, czy część ustna została zaliczona zostaje przekazana telefonicznie. Komunikatowi temu towarzyszy informacja o najbliższy terminie zaprzysiężenia, na który możemy się zapisać. Do tego czasu należy dostarczyć wszystkie potrzebne dokumenty (np. jeśli ktoś starał się o obywatelstwo polskie, należy donieść/dosłać dokument potwierdzający jego uzyskanie).
Zaprzysiężenie, przysięga i otrzymanie dokumentów upoważniających do pracy tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego
Podczas zaprzysiężenia gromadzą się wszystkie osoby, które zdały egzaminy na tłumacza przysięgłego różnych języków w ciągu ostatnich kilku miesięcy. Czasami na wyznaczenie terminu zaprzysiężenia należy oczekiwać kilka miesięcy, ponieważ odbywa się ono dwa razy do roku – wiosną i jesienią.
Podczas tego wydarzenia składane jest przez wszystkich świeżo 'upieczonych’ tłumaczy przysięgłych ślubowanie, po którym następuje wręczenie dokumentów potwierdzających nabycie prawa do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego.
Jest to świadectwo potwierdzające otrzymanie uprawnień tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego oraz zaświadczenie potwierdzające wpisanie danej osoby na listę tłumaczy przysięgłych. Na tym zaświadczeniu pojawia się numer tłumacza przysięgłego, który oznacza miejsce w rejestrze wszystkich tłumaczy przysięgłych z danego roku oraz rok w którym tłumacz przysięgły języka rosyjskiego został zaprzysiężony.
Ostatnim krokiem do rozpoczęcia pracy tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego jest zamówienie pieczęci tłumacza przysięgłego. Jej koszt przy standardowym czasie wysyłki (kilka tygodni) to 340zł, lecz jeśli zależy nam na tym, by dotarła do nas wcześniej, musimy zapłacić więcej.
