Tłumaczenie imion – transliteracja rosyjska

Tłumaczenie aktów z rosyjskiego 

Często największym problemem, na jaki napotyka tłumacz przysięgły języka rosyjskiego, wykonując tłumaczenie aktów z rosyjskiego, jest właśnie tłumaczenie imion i nazwisk. Dlaczego? Odpisy aktów stanu cywilnego obfitują w te imiona i nazwiska, a klientowi – co oczywiste – zależy na tym, by były one przetłumaczone zgodnie z tymi widniejącymi w innych dokumentach osób, których dotyczą.

Tłumaczenie imion wg Ustawy z dnia 25 listopada 2004

Jak najprościej to osiągnąć, czyli jak przetłumaczyć imiona? Okazać tłumaczowi przysięgłemu dokument tożsamości z danymi zapisanymi już alfabetem łacińskim, np. paszport. Reguluje to Ustawa z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (która dotyczy również innych kwestii, np. jak zostać tłumaczem przysięgłym). Zgodnie z nią, tłumacz może dokonać transliteracji imion i nazwisk na podstawie dokumentów podróży lub ich kopii.

Warto pamiętać, by zlecając tłumaczenie aktów z rosyjskiego, mieć przy sobie dokumenty wszystkich, którzy występują w akcie. Jeśli więc przynosimy do tłumaczenia akt urodzenia, zadbajmy o to, by okazać dokumenty podróży nie tylko dziecka, ale też matki i ojca. Sprawi to, że tłumacz zapisze wszystkie dane tak, jak są one zapisane w dokumentach. Dzięki temu podczas późniejszego okazywania tłumaczenia w urzędzie nie pojawi się problem niezgodności z jakimikolwiek dokumentami tożsamości.

Dokument podróży = paszport

Niestety, klienci zlecający tłumaczenie aktów z rosyjskiego często nie okazują wspomnianych dokumentów lub okazują tylko swoje. To duży błąd, który może skutkować późniejszymi rozbieżnościami w dokumentach. Warto więc, udając się do tłumacza przysięgłego, czy jest to tłumacz przysięgły rosyjski Warszawa czy jakikolwiek inny, pamiętać o dokumentach podróży wszystkich osób, których dane występują w naszym akcie. 

Tłumaczenie nazwisk

Warto rozwinąć jeszcze temat, jakim jest tłumaczenie nazwisk. O ile imiona powtarzają się i z reguły ich transliteracja rosyjska jest taka sama, o tyle nazwiska są zapisywane w różny sposób. Tym bardziej warto pamiętać o zabraniu wspomnianych dokumentów. Klienci często myślą, że tłumaczenie nazwisk i imion może zostać wykonane na podstawie podanych przez nich informacji. Niestety, nie jest to do końca prawda.

Новикова jako Novikova

Zgodnie ze wspomnianą ustawą, w przypadku braku dokumentów tłumacz musi dokonać tłumaczenia zgodnie z pisownią obowiązującą w kraju sporządzenia dokumentu. Oczywiście, można złożyć tłumaczowi oświadczenie, w jakiej formie chciałoby się przetłumaczyć dane nazwisko, np. Новикова jako Novikova. W tym przypadku nie byłoby to problematyczne, ponieważ transliteracja rosyjska wyglądałaby właśnie w tej sposób i w takich przypadkach tłumacz bez problemu zastosuje się do prośby.

Transkrypcja a transliteracja rosyjska

Co ciekawe, w ustawie dopuszczona jest zarówno transkrypcja, jak i transliteracja. Dlaczego więc w naszym artykule pojawia się tylko transliteracja rosyjska? Przede wszystkim dlatego, że tłumaczenie imion i nazwisk na potrzeby wydawania rosyjskich paszportów dokonywane jest właśnie tą drogą.

Rosyjskie MSZ posługuje się konkretnymi zasadami transliteracji, z którymi zapoznać się można również na stronie Polskiego Towarzystwa Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS. Transliteracja to proces „tłumaczenia” liter – a więc zastępowania jednej litery konkretną inną. Co ważne, nie ma on nic wspólnego z brzmieniem.

Dlaczego transliteracja rosyjska a nie transkrypcja rosyjska?

Jeśli więc wykonana zostanie transliteracja rosyjska, tłumaczenie imion i nazwisk ma dużo większe prawdopodobieństwo bycia trafnym. Oczywiście, nie wygląda ono naturalnie dla polskiego oka, dla którego naturalna jest z kolei transkrypcja rosyjska. T

Czym różnią się transkrypcja i transliteracja?

Transkrypcja rosyjska (i każda inna) to zapis brzmienia. Przeciwnie niż transliteracja rosyjska, która brzmienia w ogóle nie bierze pod uwagę.

Przykład? Weźmy jednego z najznamienitszych pisarzy rosyjskich. Лев Толстой – ten, kto posiada w domu egzemplarz „Wojny i pokoju” czy „Anny Kareniny”, wie, że nazwisko autora to po polsku Lew Tołstoj. Ale tylko w przypadku transkrypcji. Jeśli Tołstoj żyłby obecnie i posiadałby paszport, zgodnie z zasadami transliteracji rosyjskiej zapisano by w nim najprawdopodobniej: Lev Tolstoi (wcale nie Tolstoy, jak przyjęło się w angielskim!). Widać różnicę, prawda?

Tłumaczenie imion – transliteracja rosyjska a reklamacje

Chyba gołym okiem widać, jak ważna jest poprawna transliteracja rosyjska, jeśli chodzi o tłumaczenie imion i nazwisk. Dlatego okazanie dokumentów podróży lub ich kopii w przypadku wszystkich osób występujących w tłumaczonym akcie jest kluczowe. Jak wspomnieliśmy, można zasugerować tłumaczowi pisownię, ale nie będzie to dla niego obowiązujące, ponieważ musi on postępować zgodnie z prawem i własną wiedzą.

Warto o tym pamiętać, ponieważ może to rodzić problemy. Jeśli nie okażemy np. paszportu tłumaczowi i dokona on transliteracji zgodnie z wyżej wymienionymi zasadami, a zapis w paszporcie będzie inny, pojawi się niezgodność. Tłumaczenie może więc zostać odrzucone w urzędzie ze względu na tę niezgodność. Pamiętajmy, że nie mamy wtedy prawa do reklamacji, ponieważ błąd nie nastąpił z winy tłumacza. Ten zrobił wszystko zgodnie z literą prawa. „Winowajcą” jest brak okazania dokumentu podróży.

Wykonanie nowego tłumaczenia, z danymi zgodnymi z tymi z dokumentu podróży lub innych dokumentów, nieokazanych wcześniej, jest więc dodatkowo płatne. Oby oszczędzić sobie kosztów, nerwów i fatygi przynośmy więc dokumenty podróży lub ich kopie od razu. Ułatwi to życie nam i pracę tłumaczowi.

Tłumaczenie imion, transliteracja rosyjska – podsumowanie

Zgłaszając się do tłumacza przysięgłego języka rosyjskiego pamiętajmy więc o sprawach takich jak tłumaczenie imion i nazwisk oraz transliteracja rosyjska. Nie przysparzajmy sobie kłopotów i bez problemów okazujmy dokumenty podróży wszystkich osób występujących w tłumaczonym dokumencie.